Duża świątynia rzuca światło na tajemniczą prekolumbijską kulturę Tiahuanaco
2025-07-11 16:07:03 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

Tiahuanaco czy też Tiwanaku, to duża, ważna i bardzo tajemnicza kultura prekolumbijska. Była to jedna z najwcześniejszych i prawdopodobnie w swoim czasie najpotężniejszych kultur Ameryki Południowej. Zniknęła przed tysiącem lat. Teraz naukowcy znaleźli wielki kompleks świątynny tej kultury, który rzuca nieco światła na organizację społeczeństwa Tiahuanaco, jego wierzenia i potęgę.

Ludzkość doprowadziła do przesunięcia się biegunów geograficznych Ziemi
2025-07-11 12:21:11 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

W ciągu ostatnich 200 lat ludzkość wybudowała tyle zapór wodnych, że masa nagromadzonej wody doprowadziła do dwukrotnego przesunięcia biegunów Ziemi w stosunku do osi obrotu naszej planety. Pierwsza ze zmian została wywołana przez zapory wybudowane w Amerykach, drugą zaś spowodowało budowanie zapór w Afryce i Azji.

Utrata nadmiernej wagi wywołuje liczne pozytywne zmiany w komórkach tkanki tłuszczowej
2025-07-11 10:32:59 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

Badacze z Imperial College London jako pierwsi szczegółowo opisali zmiany, jakie zachodzą w komórkach tłuszczowych osób, które straciły na wadze. Wśród zauważonych pozytywnych skutków schudnięcia odnotowano oczyszczenie organizmu z uszkodzonych, postarzałych komórek oraz poprawę metabolizmu niekorzystnych dla zdrowia kwasów tłuszczowych. Pozwoli to lepiej zrozumieć, w jaki sposób utrata nadmiernej wagi prowadzi do poprawy zdrowia na poziomie molekularnym i pomoże w opracowaniu lepszych terapii takich chorób jak na przykład cukrzyca typu 2.

Niezwykły skarb w Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego
2025-07-10 15:40:20 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

Starsza pani przyszła i z trzymanej w dłoni reklamówki wyjęła mapę. Kuratorka spojrzała na nią i oniemiała. Widziała przed sobą coś tak niewiarygodnego, że musiała się upewnić. Zajrzała do przechowywanego w bibliotece atlasu i zyskała pewność. Przed nią leżał jedyny na świecie zachowany egzemplarz pierwszego i jedynego wydania mapy Nova Absolutque Russiae, Moscoviae et Tartariae descriptio Anthony'ego Jenkinsona.

Autonomiczny robot przeprowadził pierwszy samodzielny zabieg chirurgiczny
2025-07-10 12:11:49 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

Robot chirurgiczny, który uczył się fachu obserwując materiały wideo z prawdziwych operacji, samodzielnie przeprowadził zabiegi ex vivo usunięcia woreczka żółciowego. Podczas testów robot realistycznego manekina, w którym umieszczono ludzkie tkanki. Maszyna reagowała na polecenia głosowe i uczyła się w trakcie zabiegów, podobnie jak początkujący chirurg uczy się podczas operacji od swojego mentora. Robot radził sobie nawet z nieprzewidzianymi sytuacjami, na jakie natykają się chirurdzy w czasie codziennej pracy.

Pomóżmy dzieciom sięgnąć gwiazd Astroclass
2025-07-10 12:00:14 | Astronet.pl | Nauka

Chociaż w roku szkolnym 2024/25 ruszyła pierwsza Olimpiada Astronomiczna Juniorów i bardzo wielu młodych ludzi fascynuje kosmos, to w polskich szkołach podstawowych niewiele możemy się o nim dowiedzieć. Podstawowym problemem, z jakim mierzą się uczniowie, to brak darmowych i ogólnodostępnych zasobów umożliwiających im systematyczną naukę astronomii. Oprócz tego nauczyciele często nie mogą stanowić odpowiedniego wsparcia, ponieważ zazwyczaj nie mają czasu, by zgłębiać nowe zagadnienia oraz przygotować je w przystępny sposób. Naprzeciw tym problemom stara się wyjść zespół Astroclass. Jest to projekt, który ma na celu stworzenie takich materiałów do nauki astronomii, żeby mógł z nich korzystać każdy: uczeń zafascynowany kosmosem … The post Pomóżmy dzieciom sięgnąć gwiazd Astroclass first appeared on AstroNET Polski Portal Astronomiczny.

Miejsca kultu pokazują, że Wyspa Wielkanocna nie rozwijała się w izolacji
2025-07-10 10:41:40 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

Po analizie miejsc rytualnych i wielkich struktur na Polinezji naukowcy zakwestionowali pogląd, jakoby cywilizacja Wyspy Wielkanocnej (Rapa Nui) rozwijała się w izolacji. Wyspa została zasiedlona przez ludzi, którzy przemieszczali się z zachodu na wschód. W wyniku szybkiej migracji z Tonga i Samoa ludzie zamieszkali w wielu odległych miejscach, jak Hawaje, Nowa Zelandia i Rapa Nui. Obecnie uważa się, że po początkowej kolonizacji wyspy wschodniej części Polinezji, przede wszystkim zaś Wyspa Wielkanocna, były izolowane od reszty Pacyfiku.

Dalsze działania Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
2025-07-09 16:54:39 | Astronet.pl | Nauka

Działania Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego nie zakończyły się w pierwszych pięciu dniach misji Axiom-4 i następne były wypełnione tak samo intensywną pracą.  Oprócz kontynuowania badań związanych z wcześniej rozpoczętymi eksperymentami, wprowadzone zostały również nowe oraz odbyło się wiele sesji edukacyjnych dla młodzieży na Ziemi w Polsce. Działania edukacyjne stanowią bardzo ważny, około 20%-wy, aspekt misji IGNIS. Czas polskiego astronauty wypełniony był bardzo wieloma aktywnościami. Pojawiło się nagranie rozmowy, odbytej poprzedniego dnia między Peggy Whitson i Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim, a główną szefową naukową Axiom Space Lucie Low. W trakcie dyskusji poruszone zostały tematy promieniowania czyhającego na astronautów w kosmosie. Zostało przedstawione jego negatywne działanie na organizm człowieka oraz sposoby ochrony przed nim, które są testowane na ISS. Pokazany został również sprzęt mierzący poziom promieniowania w przestrzeni kosmicznej zaprojektowany przez polskich inżynierów. Podczas gdy na Ziemi oglądano powyżej przedstawioną rozmowę, na orbicie kontynuowano prowadzenie badań. Peggy Whitson przeprowadzała wcześniej rozpoczęty eksperyment Cancer in LEO, w którym obserwuje zachowanie komórek raka w warunkach mikrograwitacji. Shubhanshu Shukla sprawdzał zanik mięśni w kosmosie w ramach badań miogenezy. Tibor Kapu w doświadczeniu Rad Nano Dosimeter mierzył poziom promieniowania. Ponadto pracował on nad VITAPRIC, gdzie hoduje rośliny bogate w składniki odżywcze na orbicie. Jego poza naukową aktywnością tego dnia było połączenie z węgierskimi dziennikarzami. Wykonane zostały również ultradźwiękowe skany pozwalające sprawdzić jak loty kosmiczne wpływają na układ krążenia, które są częścią Telemetric Health AI. Sławosz Uznański-Wiśniewski tymczasem wprowadził w życie nowe eksperymenty misji IGNIS. The post Dalsze działania Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej first appeared on AstroNET Polski Portal Astronomiczny.

ATLAS potwierdza: w CERN-ie prawdopodobnie zaobserwowano toponium
2025-07-09 13:58:17 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

W eksperymencie ATLAS potwierdzono niezwykle interesujące wyniki analiz przeprowadzonych w CMS. Otóż kolejne analizy wskazują, że w Wielkim Zderzaczu Hadronów w wyniku zderzeń protonów powstaje toponium. To mezon utworzony przez najbardziej masywną cząstkę elementarną i najkrócej istniejący z kwarków kwark t (wysoki) i antykwark t znajdujące się w stanie quasi-związanym.

Nawet w epoce lodowej Arktyka nie była w całości pokryta lodowcem
2025-07-09 10:22:10 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

W środowisku naukowym od dawna trwa debata, czy w czasie okresów największego ochłodzenia Arktyka była cała pokryta lodowcem szelfowym o grubości dochodzącym do 1 kilometra. O istnieniu takiego lodowca ma świadczyć podmorski krajobraz Arktyki i dane geochemiczne. Międzynarodowy zespół naukowy z Norwegii, Niemiec i Wielkiej Brytanii poinformował na łamach Science Advances, że zmiany bioproduktywności wody nie uprawniają do stwierdzenia, by w czasie ostatnich 750 tysięcy lat w Arktyce istniał lodowiec rozciągający się mniej więcej od Svalbardu po Islandię.