Przebudzenie supermasywnej czarnej dziury
2025-04-21 21:00:46 | Astronet.pl | Nauka

W centrach większości galaktyk znajdują się supermasywne (o masie milionów mas Słońca) czarne dziury. Jednak ich natura - polegająca na tym, że nie emitują światła i oddziałują z otoczeniem głównie poprzez grawitację - sprawia, że ich obserwacja i badanie stanowią ogromne wyzwanie. Choć często wyobrażamy sobie czarne dziury jako nieustannie pochłaniające materię, wiele z nich potrafi pozostawać w stanie uśpienia przez całe dziesięciolecia, wcale nie gromadząc wtedy dużo materiału. Tak właśnie było w przypadku czarnej dziury w sercu galaktyki SDSS1335+0728, oddalonej o 300 milionów lat świetlnych. Pierwszy alarm nastąpił, gdy w grudniu 2019 r. w niepozornej wcześniej galaktyce w gwiazdozbiorze Panny wykryto nagły wzrost jasności, utrzymujący się do dziś. Po kilku latach obserwacji naukowcy stwierdzili, że tajemnicze rozjaśnienie bierze się z wejścia w fazę aktywną czarnej dziury, którą nazwano Ansky. Supermasywne czarne dziury charakteryzują się emitowaniem promieniowania rentgenowskiego w równych odstępach czasu, co jest znane jako erupcje quasi-periodyczne (QPE, ang. quasi-periodic eruptions). Chociaż te wybuchy były już obserwowane u innych znanych czarnych dziur, zachowanie tej konkretnej uznano za nietypowe i trudne do wyjaśnienia. Jej wybuchy są 10 razy dłuższe i 10 razy jaśniejsze od typowych. Każda z tych erupcji uwalnia sto razy więcej energii niż widzieliśmy gdzie indziej. Erupcje Ansky wykazują również najdłuższy rytm, jaki kiedykolwiek zaobserwowano, wynoszący około 4,5 dnia. To przekracza granice naszych modeli i podważa nasze obecne idee na temat tego, jak generowane są te błyski rentgenowskie - mówi astrofizyk Joheen Charkaborty z Instytutu Technologicznego Massachusetts. The post Przebudzenie supermasywnej czarnej dziury first appeared on AstroNET Polski Portal Astronomiczny.