Pierwsza atmosfera egzoplanety zmapowana w 3D
2025-02-21 14:02:20 | Astronet.pl | Nauka

Astronomowie po raz pierwszy w historii stworzyli trójwymiarową mapę atmosfery planety pozasłonecznej. Wykorzystali oni dane pozyskane z Very Large Telescope (VLT) Europejskiego Obserwatorium Południowego. W atmosferze tego obiektu odkryto niespotykanie porywiste wiatry oraz, w przeciwieństwie do poprzednich badań, zawartość tytanu. Egzoplaneta WASP-121b, znana również pod nazwą Tylos, jest gorącym jowiszem oddalonym od Ziemi o około 900 lat świetlnych w kierunku gwiazdozbioru Rufy. Obiega ona swoją gwiazdę macierzystą w czasie ok. 30 godzin, a jej ruch obiegowy jest zsynchronizowany z ruchem obrotowym tak, że jedna strona egzoplanety jest zawsze zwrócona w stronę gwiazdy centralnej. Taka sytuacja powoduje, że część egzoplanety zwrócona do swojej gwiazdy jest istotnie gorętsza od jej obszaru zwróconego od. Ponadto orbita Tylosa jest bardzo blisko granicy Roche'a, co sugeruje, że jest on blisko rozerwania przez siły pływowe. Atmosfera tej egzoplanety składa się z kilku rozróżnialnych pasm, w których występują różne pierwiastki chemiczne. W jej niższych warstwach obserwuje się przepływ z gorącej części egzoplanety do chłodnej. Na uwagę zasługuje również unikalny prąd strumieniowy, rozciągający się na chłodniejszej połowie atmosfery egzoplanety i raptownie wznoszący się, gdy przechodzi do gorącej części egzoplanety. W otoczeniu prądu strumieniowego znaleziono również tytan, co stanowiło zaskoczenie, ponieważ wcześniejsze badania wskazały brak tej substancji w atmosferze egzoplanety. The post Pierwsza atmosfera egzoplanety zmapowana w 3D first appeared on AstroNET Polski Portal Astronomiczny.

Fuzja jądrowa: Francuzi utrzymali plazmę przez rekordowe 1337 sekund
2025-02-21 11:39:45 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

Przed dziewięcioma dniami, 12 lutego, tokamak WEST z francuskiego centrum badawczego Cadarache utrzymał plazmę przez 1337 sekund, bijąc w ten sposób niedawny chiński rekord 1066 sekund. Ostatecznym celem tego typu badań jest opracowanie metod długotrwałego utrzymania plazmy oraz stworzenie materiałów zdolnych wytrzymania niezwykle wysokich temperatur i dawek promieniowania.

Zwierzęcy architekci krajobrazu. Setki gatunków zwierząt przebudowują powierzchnię Ziemi
2025-02-21 10:30:52 | KopalniaWiedzy.pl | Nauka

Zwierzęta są nie tylko mieszkańcami Ziemi, ale też jej architektami, kształtującymi krajobraz, w którym żyją. Termity tworzą wysokie kopce i rozległe podziemne korytarze, hipopotamy drążą ścieżki i kanały, a bobry tworzą rozległe mokradła. Dotychczas jednak badania nad zwierzęcymi architektami krajobrazu skupiały się na konkretnych pojedynczych gatunkach. Profesor Gemma Harvey i jej zespół z Queen Mary University w Londynie opublikowali na łamach PNAS pierwszą globalną syntezę wiedzy o takich gatunków. Uczeni zidentyfikowali 603 gatunki, rodzaje i rodziny, które wpływają na procesy toczące się na powierzchni Ziemi.